Acı haberi Sağlık Bakanı Kemal Memişoğlu şu mesajla duyurdu:
Alanında yürüttüğü eşsiz çalışmalarla “Yüzyılın En İyi Beyin Cerrahı” seçilen Prof. Dr. Gazi Yaşargil Hocamız’ın vefatını büyük bir üzüntüyle öğrendim. Bilime adadığı ve bir asra yaklaştığı ömründe hepimiz için örnek teşkil eden nice işe imza atmıştı.Onun hatırasını yaşatmak için elimizden geleni yapacağız. Mekânı cennet, makamı ali olsun.
Gazi Yaşargil kimdir?
Gazi Yaşargil, 1925 yılında Diyarbakır Lice’de doğdu. Ankara Atatürk Lisesi’nde okudu. Lisedeki en iyi arkadaşı ünlü şair Can Yücel’di. Üniversitede yolları ayrıldı ancak bağları hiç kopmadı. Yaşargil, üniversite eğitimi için 1943 yılında Almanya’ya gitti. Almanya’da başlayan tıp eğitimine İsviçre’de devam etti. 1949’da Basel Üniversitesi’nden mezun oldu. 1953’te Zürih Üniversitesi Beyin Cerrahisi Kliniği’nde uzmanlık eğitimine başladı. 1960 yılında doçent oldu. Aynı dönemde Türkiye 1960 darbesini yaşıyordu. Gazi Yaşargil askerliğe çağırıldı ancak profesörlüğe çok yakındı, dönemedi. Bakanlar Kurulu kararıyla Türk vatandaşlığından çıkarıldı. Vatansızların taşıdığı “haymatlos” pasaportuyla yaşamaya başladı.
Tıpta çığır açtı
1965’te profesör, 1973’te ordinaryüs profesör oldu. Beyin cerrahisine katkıları saymakla bitmez ancak şüphesiz mikrocerrahi bu alanda kullanmaya başlaması çığır açtı. 1967’de mikrocerrahi ve mikroskop yardımıyla ilk beyin cerrahi bypass operasyonunu yaptı. Yaşargil, anevrizma ile ilgili ilk tıbbi müdahalenin de öncüsü oldu. Yaşargil, tıbbi cihazlar konusunda da önemli katkılarda bulundu. Ameliyatlarda kullandığı yüzer mikroskop en önemlilerinden biriydi. 1974 yılında şair Ece Ayhan’ın beyninde tümör tespit edildi. Can Yücel, Yaşargil’e telefonla ulaştı, ameliyatı onun yapmasını istedi. Yaşargil o yıllarda Türkiye’ye giremediği için Ece Ayhan Zürih’e gitti ve ameliyatını Gazi Yaşargil yaptı.
5 kıtadan öğrencisi oldu
25 yıl boyunca beş kıtadan üç binden fazla cerraha mikrocerrahi tekniğini öğretti. 1993’te Zürih Üniversitesi’nden emekli oldu. Daha sonra 10 yıl boyunca çalışmalarını ABD’de yürüttü. 1999’da dünyanın en saygın bilim dergileri arasından gösterilen Neurosurgery tarafından ‘yüzyılın beyin cerrahı’ seçildi.
63 yaşında yeniden Türk vatandaşı oldu
Gazi Yaşargil, 35 yaşındayken veda ettiği Türk vatandaşlığına, 63 yaşında dönemin başbakanı Turgut Özal’ın girişimiyle kavuştu. İngiltere, ABD ve Çin’deki üniversitelerde Yaşargil’in adıyla mikrocerrahi laboratuvalarları kuruldu. ABD’de çalıştığı Arkansas Üniversitesi’nde Yaşargil Kürsüsü kuruldu.
Çalışmaya hiç ara vermedi
Yaşlandı ancak çalışmaya hiç ara vermedi. Prof. Dr. Yaşargil, İstanbul’da Yeditepe Üniversitesi Tıp Fakültesi’nde akademik çalışmalarına devam etti. Gazi Yaşargil, Türkiye’de ve dünyada birçok ödüle layık görüldü. Ordinaryus profesör unvanıyla iki kez TBMM Onur Ödülü aldı. Ömrü boyunca erken kalkıp, erken yattığı bilinirdi. Başarı için ise formülü disiplindi. 1975’te uzun yıllar yanında mikrocerrahi hemşireliği yapan Dianne Bader Gibson ile evlendi. Yaşargil’in Leyla, Ceylan ve Can isminde üç çocuğu var. Can Yaşargil’in ismini, Yaşargil’in yakın arkadaşı Can Yücel’den aldığı tahmin ediliyor.
