Her yaz mevsimi geldiğinde, Türkiye’nin dört bir yanından yükselen kara dumanlar, hepimizi derin bir üzüntüye ve çaresizliğe sürüklüyor. Ormanlar yanıyor… Binlerce hektarlık yeşil alan, alevler içinde yok oluyor. Ağaçlar, kuşlar, sincaplar, arılar… Sessizce can veriyor. Ama yanan sadece doğa mı? Hayır. Aynı zamanda nefesimiz, geleceğimiz ve çocuklarımıza bırakacağımız miras da yanıyor.
Yangınlar Neden Bu Kadar Arttı?
Son yıllarda Türkiye, özellikle yaz aylarında çok sayıda orman yangını ile mücadele ediyor. Küresel ısınma, iklim değişikliği ve kuraklık gibi doğal sebepler yangın riskini artırırken, işin en acı tarafı ise yangınların büyük bir bölümünün insan kaynaklı olması. Yapılan araştırmalar, orman yangınlarının yaklaşık %90’ının insan eliyle çıktığını ortaya koyuyor.
Piknik alanlarında bırakılan cam şişeler, yere atılan izmaritler, bilinçsizce yakılan mangallar, tarla temizliği için yakılan anızlar… Hepsi, bir anda geri dönüşü olmayan yangınlara neden olabiliyor. Ve unutmayın: Bir kibritin ucundaki ateş, bir ormanın sonunu getirebilir.
Bir Ağaç Kolay Yetişmiyor
Bir ormanın yeniden yeşermesi yıllar alır. Kimi ağaç türleri ancak onlarca yılda büyür. Ancak bir kıvılcım, o ağaçları dakikalar içinde kül edebilir. Bu nedenle, orman yangınlarına karşı sadece devletin değil, her bireyin sorumluluğu var. Çünkü doğayı korumak, sadece bir görev değil; aynı zamanda bir vicdan meselesidir.
Ormanlar Sadece Ağaç Değildir
Ormanlar, içinde yaşayan binlerce canlıya ev sahipliği yapar. Bir ağacın dalında uyuyan bir baykuş, toprağında yuva yapan bir kaplumbağa, gölgesinde serinleyen bir geyik… Hepsi bu yangınlarda hayatlarını kaybediyor. Ayrıca ormanlar, su kaynaklarını besler, toprağı tutar, havayı temizler. Yani orman demek, hayat demektir.
Ne Yapabiliriz?
Ormanlık alanlarda kesinlikle ateş yakmayın.
Açık alanlarda, özellikle ormanlık bölgelerde yakılan ateşler rüzgârın etkisiyle kısa sürede kontrolden çıkabilir. Kamp ateşi, mangal veya basit bir çöp yakma bile ciddi yangınlara yol açabilir. Toprak kuru, otlar çıra gibidir; küçük bir kıvılcım bile geniş bir alanı yakabilir.
- Piknik sonrası çöplerinizi mutlaka toplayın ve doğaya bırakmayın.
Doğaya bırakılan çöpler, özellikle cam şişeler ve alüminyum kutular, güneş ışığını odaklayarak yangın çıkarabilir (mercek etkisi). Ayrıca plastikler gibi bazı atıklar yüksek sıcaklıklarda kendiliğinden tutuşabilir. Ayrıca bu atıklar hayvanlara zarar verir ve doğanın dengesini bozar.
Sigara içiyorsanız, izmaritinizi tamamen söndürün ve doğaya atmayın.
Sigara izmaritleri, içindeki köz nedeniyle uzun süre yanmaya devam edebilir. Kuru otların, yaprakların veya çam iğnelerinin üzerine atılan bir izmarit kolayca yangın başlatabilir. Birçok orman yangınının başlıca sebebi söndürülmemiş sigaralardır.
Cam şişeleri kesinlikle ormanda bırakmayın, çünkü mercek etkisiyle yangın çıkarabilir.
Cam şişeler veya kırık cam parçaları, güneş ışığını bir noktaya odaklayarak kuru otları tutuşturabilir. Bu, özellikle sıcak yaz günlerinde çok sık görülen bir yangın tetikleyicisidir.
Ormanda duman veya ateş gördüğünüzde hemen 112’yi arayın.
Yangınlar ilk dakikalarda müdahale edilirse kolaylıkla kontrol altına alınabilir. Ancak geç fark edilen veya geç bildirilen yangınlar hızla büyür. Bu yüzden erken uyarı, yangın söndürmenin en kritik adımıdır.
